Mükemmel Promptun Formülü: Adım Adım İpuçlarıyla

3. bölüme git→

Bu derste, mükemmel prompt (komut) yazmak için basit bir formülü ve yapay zekanın tıbbi görüşmelerde halihazırda nasıl kullanıldığına dair gerçek örnekleri öğreneceksiniz.

Bu blog sayfamızda neler bulacaksınız:

• Mükemmel Promptun 5 Bileşeni
• Promptlarınız için Ekstra İpuçları
• Pratik Uygulamalar (Bölüm I)
• Hasta ve Danışan İletişiminde Yapay Zeka
• Klinik Dokümantasyon Hazırlığında Yapay Zeka
• Rutin Hasta/Danışan Sorularını Yanıtlarken Yapay Zeka
  
  

Hadi başlayalım!

Mükemmel Promptun 5 Bileşeni:

Uzman kaynakları inceledikten sonra ekibimiz, mükemmel prompt (komut) formülünü beş temel bileşenden oluşacak şekilde tanımladı:

Görev, Bağlam, Örnek, Rol ve Format.

1. Görev

Bir prompt yazarken dikkate almanız gereken en önemli bileşendir.
Yapay zekadan ne tür bir yanıt beklediğinizi tanımlar. Uzmanlar, her zaman bir fiil ile başlamayı önerir.

👉 Örnek:
Hastalarınıza hipertansiyonu açık ve sade bir şekilde anlatmanız gerekiyor.
Göreviniz şu şekilde olabilir:

✨ Prompt: “Hipertansiyonu kolay anlaşılır bir şekilde açıkla.”

Burada “açıkla” fiiliyle başlıyoruz; bu da yapay zekaya bir açıklama yapması gerektiğini doğrudan gösterir.

Ayrıca bir prompt içinde birden fazla görevi birleştirebilirsiniz.
Örneğin:
“Hipertansiyonun tanımını tıbbi sözlüklerden araştır ve bunu sade, herkesin anlayabileceği bir dille özetle.”

2. Bağlam

Bağlam sağlamak, yapay zekanın isteğinizi daha iyi anlamasına yardımcı olacak arka plan bilgilerini paylaşmak anlamına gelir.
Bu bilgiler; olgular, sayılar veya durumu açıklayan detaylar olabilir.

Hipertansiyon örneğinden devam edersek, prompt’a bağlam ekleyebilirsiniz.
Örneğin:

✨ Prompt: “Her yaştan hastayla çalışan bir kardiyoloğum ve hipertansiyonu kolay anlaşılır bir şekilde açıklamak istiyorum. Bunu nasıl yapabileceğime dair bana birkaç fikir ver.”

3. Örnekler ve Referanslar

Tıpkı insanların yalnızca teoriyle değil, örneklerle daha iyi öğrendiği gibi, bu yöntem yapay zeka için de çok faydalıdır.

Örnekler, LLM sistemlerinin sonuç kalitesini artırır çünkü yapay zekaya net bir gösterim sunar.

✨ Prompt:
“Her yaştan hastayla çalışan bir kardiyoloğum ve hipertansiyonu kolay anlaşılır bir şekilde açıklamak istiyorum. Bana, bu örneğe (örneğin Mayo Clinic’in hipertansiyon makalesinin basit ve anlaşılır dili) dayanarak birkaç fikir ver.”

4. Persona (Rol)

Her prompt için şart olmasa da, özellikle belirli bir hedef kitleye hitap ederken çok faydalıdır.

Kardiyolog örneğine devam edersek, hedef kitle şöyle belirtilmiş olabilir:

✨ Prompt:
“Bir kardiyoloğum ve 20–60 yaş arası, farklı eğitim geçmişlerine sahip hastalarla çalışıyorum. Hipertansiyonu kolay anlaşılır bir şekilde açıkla.”

5. Format

Bu da isteğe bağlıdır, ancak yanıtın belirli bir yapıda olmasını istediğinizde çok faydalıdır.

Örneğin, yakın zamanda şiddetli karın ağrısı nedeniyle tedavi edilen bir hastaya tedavi sonrası öneriler gönderiyorsanız, yapay zekadan yanıtı bir kontrol listesi şeklinde sunmasını isteyebilirsiniz:

✨ Prompt:
“Yakın zamanda şiddetli karın ağrısı tedavisi gören bir hasta için tedavi sonrası öneriler ver. Yanıtı, onay işaretleri ile açık bir kontrol listesi formatında sun.”

İşte promptlarınızı önemli ölçüde geliştirebilecek beş temel bileşen bunlardır.

Promptlarınız (Komutlarınız) için Ekstra İpuçları

İpucu #1: ChatGPT kullanıyorsanız, her yanıt için özel talimatlar da belirleyebilirsiniz.
Ayarlar >> Kişiselleştirme bölümüne gidin. ChatGPT’ye şunları söyleyebilirsiniz: Her zaman sade metin ve samimi bir üslup kullan. Tıbbi jargon kullanmaktan kaçın.



İpucu #2: AI for Work web sitesi, içerik oluşturma, otomasyon ve planlama gibi görevleri optimize etmek için 2.000’den fazla kategorize edilmiş prompt sunar; bunlar arasında tıbbi promptlar da bulunur. Bu öneriler, profesyonellerin isteklerini verimli bir şekilde yapılandırmasına ve yapay zekayı kullanırken daha iyi sonuçlar elde etmesine yardımcı olur.

Pratik Uygulamalar (Bölüm I)

Artık araçlar ve iyi promptlar oluşturmayı öğrendiğinize göre, gelin günlük tıbbi uygulamanızda yapay zekanın gerçek kullanım örneklerine bakalım!

Önemli not: Amacımız, hastanelerin yapay zekayla tıbbi görüntüleri analiz edip erken kanser belirtilerini tespit ettiği karmaşık senaryoları anlatmak değil. Burada, yapay zekayı akıllıca ve sorumlu bir şekilde günlük pratiğinize entegre edebileceğiniz, pratik ve ulaşılabilir gerçek örnekler bulacaksınız.

Hadi başlayalım!

Hasta ve Danışan İletişiminde Yapay Zeka

Hekim ve uzmanların yapay zekayı en yaygın kullandığı yöntemlerden biri, hasta ve danışanlara açıklama yapmak—örneğin ameliyat öncesi talimatlar veya ilaç yan etkileri hakkında bilgi vermek—için kullanmaktır. Bu, zaman kazandırır ve açıklamalarınızın net ve tutarlı olmasını sağlar.

👉 Örnek: Yapay zekanın, yeni tanı konmuş bir hastaya kronik böbrek hastalığını basitçe açıklamada nasıl yardımcı olabileceğine bakalım. Ton, format ve hedef kitleyi vurgulayan bir prompt kullanabilirsiniz:

✨ Prompt:
“Bir sağlık profesyonelisiniz. Yeni tanı konmuş yetişkin bir hastaya kronik böbrek hastalığını açıklayın. Kısa, empatik ve kolay anlaşılır bir açıklama yapın ve şunları kapsayın:

• Hastalığa neyin sebep olduğu

• Yaygın risk faktörleri

• Tipik belirtiler

• Tedavi seçenekleri (ilaçlar dahil)

• Önerilen yaşam tarzı değişiklikleri

• Diğer etkileyen faktörler

• Takip ve sonraki adımlar

Bilgileri açık madde işaretleriyle verin, tedavinin olumlu yönlerini vurgulayın ve tıbbi jargon kullanmaktan kaçının.”

Klinik Dokümantasyon Hazırlığında Yapay Zeka

Bazı yapay zeka araçları, hasta veya danışanla yaptığınız görüşmeyi yazıya döküp anında yapılandırılmış klinik notlara dönüştürebilir; örneğin DoktorTakvimi'nin Noa Notes'u! Bu sayede daha az yazı yazarsınız ve standart klinik dokümantasyon sağlanır.

👉 Örnek: İlk görüşme notu için, Noa Notes’tan özetimi temel hasta bilgileri, başvuru nedeni, tıbbi geçmiş, yaşam tarzı ve klinik muayene detayları ile organize etmesini isteyebilirim. Her bölümde, hangi detayların vurgulanacağını alt başlıklarla belirleyebilirsiniz.

✨ Prompt: İlk görüşme klinik notu oluşturmak için

Hasta bilgileri

• Tam adı

• Yaş, cinsiyet ve doğum tarihi

• İletişim bilgileri (telefon, e-posta)

• Meslek

Başvuru nedeni

• Ana semptomlar

• Başlangıç, süre ve şiddet (0–10 ölçeği)

• Artıran veya azaltan faktörler

Tıbbi ve aile geçmişi

• Kronik hastalıklar (örn. diyabet, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar)

• Önceki ameliyatlar

• Güncel ve önceki ilaçlar

• Alerjiler

• İlgili aile geçmişi

• Hastaneye yatış geçmişi

Yaşam tarzı ve alışkanlıklar

• Alkol, tütün ve madde kullanımı

• Fiziksel aktivite (türü ve sıklığı)

• Uyku kalitesi

• Beslenme alışkanlıkları

Genel fizik muayene

• Hayati bulgular (tansiyon, nabız, solunum hızı, ateş)

• Genel hasta durumu

• Karın inspeksiyonu ve palpasyonu

• Kalp ve akciğer dinlemesi

• Temel nörolojik ve kas-iskelet sistemi değerlendirmesi

Tanı

• Tanısal hipotezler

• Birincil ve ayırıcı tanılar

• ICD-10 kodları

Tedavi planı

• Reçete edilen ilaçlar

• Yaşam tarzı önerileri

• Yönlendirmeler (uzman, laboratuvar/görüntüleme testleri, psikiyatrik destek vb.)

• Takip planlaması

Takip

• Bir sonraki randevu tarihi

• Önemli klinik gözlemler

Rutin Hasta/Danışan Sorularını Yanıtlarken Yapay Zeka

Yapay zeka araçları, rutin hasta sorularını yanıtlamada da yardımcı olabilir. WhatsApp, web siteleri ve hatta telefon aramaları üzerinden kullanılan chatbotlar, ilk hasta triyajını yönetmek ve otomatikleştirmek için giderek yaygınlaşıyor.

👉 Örnek: Promtları kullanarak chatbot senaryosunu ve mesaj akışını tanımlayabilirsiniz.

✨ Prompt:
“Tıbbi bir klinik web sitesi için samimi ve kısa bir chatbot konuşma akışı oluştur. Chatbot, hastaları aşağıdaki işlemler boyunca yönlendirsin:

• Randevu almak

• Randevuyu iptal etmek veya yeniden planlamak

• Hizmet fiyatlarını öğrenmek

• Kabul edilen sigorta planlarını görmek

• Kliniğe yol tarifi almak

• İlk ziyarete hazırlanmak

Ayrıca:
Her durum için konuşma senaryoları ve mesaj varyasyonları ekle. Üslubun profesyonel ama samimi olmasını sağla. Kenar durumları ve sık sorulan soruların (örn. “Hangi uzmanlık gerektiğini bilmiyorum”, “Acil olursa ne olacak?”) nasıl ele alınacağını ekle. Chatbot, kullanıcıların istediği zaman konuyu değiştirmesine veya ek sorular sormasına izin vermelidir.”

Bir sonraki derste, daha fazla kullanım örneği, yapay zekada yanlış bilgi (hallucination) riskleri ve bazı pratik araçları göstereceğiz. Görüşmek üzere!